Καρκίνος μαστού: Πρόοδος χάρη στην έγκαιρη διάγνωση

Ραγδαία ήταν η εξέλιξη τις τελευταίες δεκαετίες των μεθόδων διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης του καρκίνου του μαστού, με αποτέλεσμα σήμερα οι εννέα στις δέκα ασθενείς να έχουν όλες τις πιθανότητες με το μέρος τους να τον νικήσουν.

Τα υπάρχοντα στοιχεία είναι συντριπτικά: πριν από 50 χρόνια επιβίωνε το 40% των ασθενών, ενώ σήμερα τα ποσοστά ιάσεως μπορεί να φτάνουν το 90% - τουλάχιστον στις χώρες όπου εφαρμόζεται συστηματικά ο προληπτικός έλεγχος με υπερηχογραφήματα, μαστογραφίες και ψηλάφηση μαστού, ο οποίος οδηγεί σε έγκαιρη διάγνωση της νόσου. 

Όπως εξηγεί ο κ. Μελέτιος-Αθανάσιος Δημόπουλος, καθηγητής Θεραπευτικής και πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, οι περισσότεροι όγκοι του μαστού γίνονται πλέον αντιληπτοί σε αρχικό στάδιο, όταν οι θεραπείες είναι πιο αποτελεσματικές και οι πιθανότητες ιάσεως πολλές.

«Μολονότι αυτά τα επιδημιολογικά δεδομένα προέρχονται από άλλα κράτη, βλέπουμε και στην χώρα μας να μειώνεται διαρκώς το ποσοστό των ασθενών με τοπικά προχωρημένο καρκίνο μαστού», λέει.

«Ταυτοχρόνως αυξάνεται εκείνο των ασθενών με αρχικούς καρκίνους, τους οποίους εντοπίζουν τυχαία στο πλαίσιο του προληπτικού ελέγχου. Αν και καμία από τις προληπτικές εξετάσεις που έχουμε δεν είναι τέλεια – από όλες μπορεί να διαφύγουν κάποιοι όγκοι – είναι πλέον καλά τεκμηριωμένο πως χαρίζουν πολλά και καλά χρόνια ζωής».

Όπως εξηγεί ο κ. Δημόπουλος, ο εντοπισμός ενός καρκίνου σε αρχικό στάδιο έχει ένα πρόσθετο πλεονέκτημα: δεν χρειάζεται ριζική χειρουργική θεραπεία.

«Σχεδόν το 80% των ασθενών διαγιγνώσκονται με όγκους τέτοιους που μπορεί να διαφυλαχθεί ο μαστός», λέει. «Έτσι, γίνεται πολύ πιο περιορισμένη χειρουργική επέμβαση, κατά την οποία αφαιρείται μόνον ο όγκος. Στη συνέχεια, βεβαίως, οι ασθενείς κάνουν ακτινοθεραπεία, αλλά και μόνο η διαφύλαξη του μαστού είναι πολύ σημαντική για εκείνες».

Επιπλέον, και οι ίδιες οι χειρουργικές επεμβάσεις έχουν εξελιχθεί σημαντικά. «Μελέτες έδειξαν πως ακόμα και όταν μία γυναίκα χρειάζεται μαστεκτομή, δεν είναι απαραίτητο να αφαιρεθούν όλοι οι λεμφαδένες, μέχρι την κορυφή της μασχάλης, όπως συνέβαινε κάποτε. Αρκεί να αφαιρεθούν οι επονομαζόμενοι “φρουροί”, δηλαδή αυτοί που βρίσκονται πιο κοντά στον όγκο. Η διαφύλαξη των λεμφαδένων είναι πολύ σημαντική, διότι έτσι μειώνεται το λεμφικό οίδημα», προσθέτει ο καθηγητής.

Τρία είδη

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί την πιο συχνή κακοήθη νόσο στις γυναίκες. Σύμφωνα με στοιχεία από την Διεθνή Αρχή Μελέτης του Καρκίνου (IARC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, αντιπροσωπεύει το 23% όλων των νέων κρουσμάτων καρκίνου στις γυναίκες, προσβάλλοντας ετησίως σχεδόν 1,4 εκατομμύριο σε όλο τον κόσμο – μεταξύ αυτών και 4.500 Ελληνίδες.

Όπως συμβαίνει με πολλούς καρκίνους, έτσι και αυτός του μαστού δεν θεωρείται μία ομοιογενής νόσος, αλλά μία ασθένεια με υποομάδες, οι οποίες αποτελούν και το επίκεντρο της έρευνας για την εξεύρεση της κατάλληλης θεραπείας.

Αυτή τη στιγμή, ο καρκίνος του μαστού ταξινομείται σε τρεις κύριες κατηγορίες, κάθε μία εκ των οποίων έχει ξεχωριστή θεραπεία:

1. Καρκίνοι με θετικούς υποδοχείς οιστρογόνων. Αποτελούν τα περίπου δύο τρίτα των κρουσμάτων της νόσου. Αντιμετωπίζονται κυρίως με ορμονικές θεραπείες που έχουν αντιοιστρογονική δράση.

2. Καρκίνοιθετικοί στην HER2 (είναι μία πρωτεΐνη). Αποτελούν το περίπου 20% των κρουσμάτων. Αντιμετωπίζονται με ειδικό φάρμακο (τραστουζουμάμπη).

3. Καρκίνοι τριπλά αρνητικοί. Έχουν αρνητικούς υποδοχείς οιστρογόνων, αρνητικούς υποδοχείς προγεστερόνης και αρνητικούς υποδοχείς της πρωτεΐνης HER2. Αποτελούν το περίπου 1 στα 6 κρούσματα. Αντιμετωπίζονται κυρίως με χημειοθεραπεία (φάρμακα της οικογενείας των ταξανών και των ανθρακυκλινών). 

Μεταστατικοί όγκοι

Πρόοδος, πάντως, δεν έχει σημειωθεί μόνο στους αρχικούς καρκίνους του μαστού, αλλά στους μεταστατικούς, στους οποίους παρατηρείται τα τελευταία χρόνια βελτίωση της επιβίωσης χάρη στα εξελιγμένα φάρμακα που έχουν προστεθεί στο θεραπευτικό οπλοστάσιο.

Αναλόγως με το είδος του όγκου, χορηγείται χημειοθεραπεία σε διάφορους συνδυασμούς, ορμονική θεραπεία ή/και βιολογικά φάρμακα, κατά τον κ. Δημόπουλο. Στα νεώτερα φάρμακα ανήκει ένα μονοκλωνικό αντίσωμα (bevacizumab) που επιτίθεται στα αιμοφόρα αγγεία των όγκων για να τους «κόψει» την τροφοδοσία σε θρεπτικά συστατικά, ένα άλλο (pertuzumab) που ανήκει στην οικογένεια των αναστολέων του διμερισμού της HER2, ένα μόριο (everolimus) που αναστέλλει έναν συγκεκριμένο μοριακό μηχανισμό (λέγεται μονοπάτι mTOR) και ένα αντινεοπλασματικό (eribulin).

Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Ειδική έκδοση ΥΓΕΙΑ