Η διατροφική αξία της σόγιας και ο ρόλος της στη ρύθμιση της παχυσαρκίας

Σε νέα μελέτη του με θέμα «η επίδραση της κατανάλωσης σόγιας στην υγεία με έμφαση στο μεταβολισμό των λιπιδίων, το μεταβολικό σύνδρομο και τον έλεγχο σωματικού βάρους ο καθηγητής Ιωάννης Πολίτης, σημειώνει τη διατροφική αξία της σόγιας αλλά και τη συμμετοχή της στον έλεγχο βάρους.

Ο καθηγητής φυσιολογίας θρέψεως του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών σημειώνει ότι η σόγια είναι ένα τρόφιμο που αποτελεί μέρος του διαιτολογίου των λαών της Απω Ανατολής  για περισσότερο από 5.000 χρόνια. 

Μάλιστα καρπός της έχει ορισμένα ενδιαφέροντα διατροφικά χαρακτηριστικά:


1. Υψηλή περιεκτικότητα (40%) σε πρωτείνες. Οι πρωτείνες της σόγιας έχουν την υψηλότερη διατροφική αξία από όλες τις άλλες πρωτείνες φυτικής προέλευσης, μία διατροφική αξία σχεδόν ισάξια με εκείνη των πρωτεινών του γάλακτος και του κρέατος.
2. Υψηλή περιεκτικότητα σε μονο- και πολύ-ακόρεστα λιπαρά οξέα. Η περιεκτικότητα της σόγιας σε λινολεικό (n-6) και λινολενικό (n-3) οξύ είναι  55 και 6%, αντίστοιχα. Τρόφιμα που περιέχουν μείγματα σε σημαντικές ποσότητες των δύο ανωτέρω κατηγοριών λιπαρών οξέων οπως η σόγια μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου.
3.  Έχει χαμηλή περιεκτικότητα (12%) σε κεκορεσμένα λιπαρά οξέα. Η υψηλή περιεκτικότητα της σόγιας σε πρωτείνες υψηλής βιολογικής αξίας και η χαμηλή περιεκτικότητα σε κεκορεσμένα λιπαρά κάνουν τη σόγια ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον τρόφιμο.
4. Χαμηλή (27%), σε σύγκριση με άλλα φυτικής προέλευσης τρόφιμα, περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, κυρίως ολιγοσακχαρίτες και φυτικές ίνες.
5. Ο καρπός της σόγιας περιέχει επίσης μία πληθώρα βιταμινών και ανόργανων στοιχείων. Ειδικότερα η σόγια θεωρείται καλή πηγή φυλλικού οξέος, βιταμινών του συμπλέγματος Β και ανόργανων στοιχείων όπως το ασβέστιο, φωσφόρος, σελήνιο και μαγνήσιο.
6. Υψηλή της περιεκτικότητα σε ισοφλαβόνες. Οι ισοφλαβόνες αποτελούν μια υποκατηγορία των φυτοοιστρογόνων που η χημική τους δομή προσομοιάζει με εκείνη των οιστρογόνων αλλά σε αντίθεση με τα οιστρογόνα τα οποία δεσμευονται στον υποδοχέα οιστρογόνων ERα οι ισοφλαβόνες δεσμεύονται εκλεκτικά στον υποδοχέα ERβ.  Στην παρουσία των ισοφλαβονών αποδίδονται εν μέρει κάποιες από τις ευμενείς επιδράσεις στην της σόγιας στην υγεία όπως η προστασία έναντι της καρδιαγγειακής νόσου, της οστεοπόρωσης και μερικών μορφών καρκίνου.

Σόγια – Έλεγχος Βάρους/Παχυσαρκία 

Η παχυσαρκία αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας και ένας σημαντικός προγνωστικός δείκτης πρόωρης θνησιμότητας. Αρκετές επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η πρωτεΐνη σόγιας και οι ισοφλαβόνες που περιέχει ο καρπός της σόγιας, μπορεί να παίζουν ευεργετικό ρόλο στη διαχείριση βάρους μειώνοντας το συνολικό σωματικό βάρος αλλά και ειδικότερα το λιπώδη ιστό.

Η ομάδα συνεργατών του Christie ανέφερε ότι  η ενσωμάτωση σόγιας στο διαιτολόγιο προκάλεσε μείωση του κοιλιακού λίπους και του συνολικού σωματικού βάρους σε μετα-εμμηνοπαυσιακές παχύσαρκες γυναίκες σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ.

Επίσης, οι συνεργάτες του Koning ανέφεραν ότι τα άτομα που κατανάλωναν δύο φορές την ημέρα για μια περίοδο 6 εβδομάδων, ρόφημα με πρωτεΐνη σόγιας χαμηλό σε θερμίδες, παρουσίασαν μεγαλύτερη μείωση στην περιφέρεια της περιοχής της οσφύος σε σύγκριση με τα άτομα της ομάδας του μάρτυρα που δεν ελάμβαναν σόγια.

Άλλη μελέτη κατέδειξε ότι η ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει σόγια ήταν αποτελεσματική στη μείωση του σωματικού βάρους και της εναπόθεσης λίπους σε παχύσαρκα άτομα. Ομοίως, μια υψηλή σε πρωτεΐνη σόγιας και ταυτοχρόνως χαμηλή σε λιπαρά διατροφή μείωσε την εναπόθεση λίπους σε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα.

Συμπερασματικά, ένας μεγάλος αριθμός μελετών, αν και δεν υπάρχει απόλυτη ομοφωνία, καταδεικύει ότι η κατανάλωση σόγιας μπορεί να συμβάλει σε ένα πιο υγιεινό τρόπο ζωής βοηθώντας στην αποτελεσματική διαχείριση του σωματικού βάρους.