Τα κρυφά ταλέντα των ασθενών αναδεικνύει η θεραπεία της νόσου Πάρκινσον

Μια απρόσμενη «παρενέργεια» της θεραπεία της νόσου Πάρκινσον έχουν παρατηρήσει οι ειδικοί: τα φάρμακα που αυξάνουν τα επίπεδα της ντοπαμίνης στο εγκέφαλο των πασχόντων, σε ορισμένες περιπτώσεις ενισχύουν τα δημιουργικά ταλέντα τους.

Όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο του επιστημονικού εντύπου Behavioral Neuroscience, ομάδα ερευνητών από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, με επικεφαλής την Δρ Ρίβκα Ίντσελμπεργκ, πρόσεξε για πρώτη φορά ότι κάτι συνέβαινε, όταν κλινικοί ασθενείς με νόσο Πάρκινσον που έκαναν τη σχετική φαρμακευτική αγωγή, άρχισαν να προσφέρουν όχι τα συνήθη δώρα, όπως σοκολατάκια, αλλά έργα τέχνης που είχαν κάνει οι ίδιοι.


Σύμφωνα με την Δρ Ίντσελμπεργκ, στην παγκόσμια ιατρική βιβλιογραφία μπορούν να εντοπιστούν διάσπαρτα διάφορα παρόμοια τέτοια περιστατικά απρόσμενης καλλιτεχνικής δραστηριοποίησης ασθενών με νόσο Πάρκινσον. Μεταξύ άλλων, αναφέρεται η περίπτωση ενός αρχιτέκτονα που άρχισε να ζωγραφίζει προσωπογραφίες μετά τη θεραπεία του ή ενός ασθενούς που, μετά τη φαρμακευτική αγωγή, έγινε βραβευμένος ποιητής, παρόλο που ποτέ στο παρελθόν δεν είχε ασχοληθεί με την Τέχνη.
Όπως πιστεύει η Ισραηλινή νευροεπιστήμων, ο κοινός παρονομαστής σε όλα αυτά τα περιστατικά είναι η επίπτωση της αυξημένης ντοπαμίνης λόγω της φαρμακευτικής αγωγής.

Η ντοπαμίνη εμπλέκεται σε διάφορα νευρολογικά συστήματα και ο κύριος βιολογικός ρόλος της είναι να βοηθά στην μεταβίβαση των κινητικών εντολών από τον εγκέφαλο στα άκρα του σώματος. Η έλλειψή της αναγκάζει τους ασθενείς να έχουν τρόμο και δυσκολία ή αστάθεια στις κινήσεις τους.
Όμως, παράλληλα, η ντοπαμίνη εμπλέκεται στο νευρωνικό «σύστημα ανταμοιβής» του εγκεφάλου, δηλαδή στην ικανοποίηση ή ευτυχία που νιώθει κανείς μετά από μια πράξη.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, κατά πάσα πιθανότητα είναι αυτό το σύστημα που ευνοείται από την αύξηση της ντοπαμίνης, λόγω της αντιπαρκινσονικής φαρμακευτικής αγωγής, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η δημιουργικότητα ορισμένων ασθενών (αν και όχι των περισσότερων).

Η ντοπαμίνη και η καλλιτεχνική δραστηριότητα έχουν συνδεθεί στο παρελθόν. Μια πιθανή περίπτωση ήταν ο ζωγράφος Βίνσεντ Βαν Γκογκ, ο οποίος έπασχε από ψύχωση που ίσως προκαλούσε απότομες ανόδους του επιπέδου της ντοπαμίνης στον εγκέφαλό του.
Κατά μια εκδοχή, είναι πολύ πιθανό η αγωγή με ντοπαμίνη να φέρνει στο φως λανθάνοντα και άγνωστα ταλέντα των ασθενών. Σύμφωνα με τους ερευνητές, εξάλλου, η ντοπαμίνη φαίνεται πως βοηθά στην απώλεια του έως τότε ελέγχου πάνω στη συμπεριφορά και γι' αυτό έχουν αναφερθεί περιπτώσεις ασθενών με νόσο Πάρκινσον που, εν μέσω της θεραπείας, άρχισαν την ενασχόληση με τα τυχερά παιγνίδια ή απέκτησαν άλλα εθιστικά χόμπι.

Αυτή η άρση των αναστολών μπορεί να βοηθά μερικούς ασθενείς να γνωρίζουν για πρώτη φορά την κρυφή δημιουργική πλευρά τους και να την εκδηλώνουν. Ορισμένοι ασθενείς μάλιστα έχουν δηλώσει ότι όταν αυξάνεται η δοσολογία του φαρμάκου, νιώθουν πιο δημιουργικοί.
Η Δρ Ίντσελμπεργκ πιστεύει ότι η δυνατότητα μιας πρωτόγνωρης καλλιτεχνικής έκφρασης βοηθά τόσο βιολογικά, όσο και ψυχολογικά τους ασθενείς, καθώς οι τελευταίοι συνήθως δηλώνουν πιο χαρούμενοι με τη νέα ενασχόλησή τους, ενώ και οι κινητικές δυσκολίες τους συνήθως υποχωρούν.
Όπως επισημαίνει η ερευνήτρια, παρόμοιες τεχνικές θεραπείας μέσω της Τέχνης ήδη αξιοποιούνται σε περιπτώσεις ασθενών με άνοια ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Μια όμως δυσκολία είναι να διακρίνει κανείς έγκαιρα ποιοί ασθενείς με νόσο Πάρκινσον θα μπορούσαν να ανακαλύψουν τον καλλιτέχνη μέσα τους και ποιοί όχι.
Ωστόσο οι επιστήμονες τονίζουν ότι, ένας υγιής άνθρωπος δεν θα έπρεπε να διανοηθεί να πειραματιστεί με φάρμακα προκειμένου να γίνει πιο δημιουργικός.

Τέλος, μια άλλη επιστημονική έρευνα, με επικεφαλής τον Δρ Τιέν Κου του Πανεπιστημίου του Νιούκαστλ, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό έντυπο Neurology, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι κατά το αρχικό στάδιο της εξέλιξης της νόσου Πάρκινσον, πολλοί ασθενείς δεν εμφανίζουν τα γνωστά κινητικά προβλήματα. Αντί αυτών, εκδηλώνουν άλλα συμπτώματα, όπως σιελόρροια, άγχος, αϋπνία, δυσκοιλιότητα, μειωμένη αίσθηση οσμής, ακράτεια ούρων και σεξουαλικά προβλήματα.
Σύμφωνα με την μελέτη, δυστυχώς συχνά οι ασθενείς δεν σκέφτονται να συνδέσουν αυτά τα συμπτώματα με τη νευροεκφυλιστική νόσο κι έτσι δεν τα αναφέρουν έγκαιρα στο γιατρό τους, με συνέπεια να καθυστερεί η έναρξη της θεραπείας για τη νόσο Πάρκινσον.