Τσάι : Ένα παραδοσιακό ρόφημα πάντα μοντέρνο. Ξέρετε πόσα οφέλη κρύβει

Το τσάι είναι γνωστό εδώ και αιώνες, αν όχι χιλιετίες. Οι Κινέζοι ήταν οι πρώτοι που το χρησιμοποίησαν τόσο ως φάρμακο όσο και ως ρόφημα σε κοινωνικές εκδηλώσεις. Στην Ευρώπη έγινε γνωστό τον 16ο αιώνα, ενώ γύρω στο 1650 έκανε την εμφάνισή του στη Βρετανία και υιοθετήθηκε κυρίως από τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Είναι, μετά το νερό, το πιο διαδεδομένο ρόφημα στον κόσμο και υπερτερεί σαφώς έναντι του καφέ, της μπύρας, του κρασιού και των αναψυκτικών.

Το ρόφημα του τσαγιού παρασκευάζεται από τα αποξηραμένα φύλλα, κλαδιά και μπουμπούκια του θάμνου Camellia Sinensis, τα οποία μουσκεύονται σε ζεστό νερό για λίγα λεπτά. Μετά τη συλλογή των φύλλων του φυτού, αυτά αποξηραίνονται άμεσα, προκειμένου να σταματήσει η οξείδωσή τους, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα την αποικοδόμηση των σημαντικών ποσοτήτων πολυφαινολών που περιέχουν. Ανάλογα με το βαθμό αποξήρανσης των φύλλων, υπάρχουν 4 κατηγορίες τσαγιού: 

• Το λευκό τσάι, που φτιάχνεται από νεαρά μπουμπούκια του φυτού τα οποία δεν έχουν υποστεί καμία οξείδωση. Παράγεται σε πολύ μικρότερες ποσότητες από τα υπόλοιπα είδη και γι' αυτό είναι πολύ πιο ακριβό και λιγότερο διαδεδομένο.
• Το πράσινο τσάι, το οποίο φτιάχνεται από φύλλα που έχουν υποστεί ελάχιστη οξείδωση.
• Το μαύρο τσάι, του οποίου τα φύλλα έχουν υποστεί σημαντική οξείδωση υπό ελεγχόμενες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας, πράγμα που προκαλεί ενζυμικές αντιδράσεις, με αποτέλεσμα την αλλαγή του χρώματος των φύλλων.
• Το oolong τσάι, που είναι αποτέλεσμα της οξείδωσης που έχει σταματήσει μεταξύ πράσινου και μαύρου τσαγιού.

Το τσάι περιέχει σημαντικές ποσότητες μιας κατηγορίας πολυφαινολών (αντιοξειδωτικών) που ονομάζονται φλαβονοειδή. Στο φυτό Camellia sinensis τα κύρια φλαβονοειδή που περιέχονται είναι οι κατεχίνες, ενώ κατά την επεξεργασία του μαύρου τσαγιού από πολυμερισμό των κατεχινών προκύπτουν οι θεαφλαβίνες και οι θεαρουμπιγίνες. Έτσι, το πράσινο τσάι είναι πλούσιο σε κατεχίνες και το μαύρο πλούσιο στα πολυμερή τους. Ένας μεγάλος αριθμός μελετών έχει αποδείξει τη σημαντική αντιοξειδωτική δράση των φλαβονοειδών, ενώ έχει βρεθεί ότι η αντιοξειδωτική δράση 2 φλιτζανιών τσαγιού είναι ίση με εκείνη 4 μήλων ή 7 ποτηριών χυμού πορτοκαλιού. Βέβαια, αυτή εξαρτάται από τη βιοδιαθεσιμότητα των φλαβονοειδών, καθώς και το βαθμό μεταβολισμού από τον οργανισμό και διανομής στους ιστούς.

Υπάρχουν και άλλες πολύ ενδιαφέρουσες θετικές επιδράσεις των φλαβονοειδών στον ανθρώπινο οργανισμό. Η κατανάλωση τσαγιού έχει συσχετιστεί με τη μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων, ενώ πειραματικά δεδομένα επιβεβαιώνουν τις αγγειοπροστατευτικές, αντιθρομβωτικές, αντιφλεγμονώδεις και υπολιπιδαιμικές ιδιότητες των φλαβονοειδών, γι' αυτό και το ενδιαφέρον των κλινικών ερευνών εστιάζεται στην επίδραση των φλαβονοειδών στην ενδοθηλιακή λειτουργία, στη μείωση της ολικής και LDL χοληστερόλης και στην αναστολή συγκόλλησης των αιμοπεταλίων. Φαίνεται ότι η κατανάλωση 3 φλιτζανιών τσαγιού ημερησίως μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφράγματος κατά 11%.

Κάποιοι ερευνητές έχουν, επίσης, αποδείξει ότι οι πολυφαινόλες, ως αντιοξειδωτικά, συμβάλλουν στην προστασία της γονιδιακής δομής του DNA από οξειδωτικές βλάβες που επιφέρουν χρωμοσωμικές θραύσεις και μεταλλάξεις. Η κατανάλωση τροφίμων με μεγάλη συγκέντρωση πολυφαινολών, όπως το τσάι μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για κακοήθεις νεοπλασίες και ειδικά τον καρκίνο του παχέος εντέρου.

Το κατά πόσο η κατανάλωση του τσαγιού μπορεί να συμβάλλει στην ενυδάτωση ή όχι του οργανισμού απασχόλησε μια άλλη μερίδα επιστημόνων ανά τον κόσμο. Έτσι κατά ομάδες μελέτησαν την παραπάνω υπόθεση σε διάφορες καταστάσεις, συνθήκες και συνδυασμούς. Τα αποτελέσματα ήταν θετικά από την άποψη ότι από τις έρευνες φάνηκε ότι η μέτρια κατανάλωση τσαγιού, της τάξης των 4 έως 6 φλιτζανιών, συμβάλλει στην διατήρηση της ομοιοστασίας υγρών του σώματος και ευεξία του οργανισμού αλλά και της ψυχικής ηρεμίας. Όσο για εκείνους που θα ισχυριστούν ότι από την κατανάλωση τσαγιού αυξάνεται και η κατανάλωση καφεΐνης, οι ερευνητές αποδεικνύουν ότι η μέτρια κατανάλωση τσαγιού δεν εμπεριέχει κανένα κίνδυνο για την υγεία. Τέλος αποδεικνύεται ότι η κατανάλωση του τσαγιού δρα συνεργιστικά, στην ενυδάτωση του οργανισμού, με την κατανάλωση 6 έως 8 ποτηριών νερού.

Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω πρέπει να σημειωθεί ότι το τσάι είναι μια πολύ καλή επιλογή για να διατηρήσει και να προάγει την υγεία, σε συνδυασμό πάντα με μια ισορροπημένη διατροφή, προσφέροντας μια πολύ καλή λύση για την αποφυγή της κατανάλωσης άλλων αναψυκτικών ή ποτών με υψηλό ενεργειακό φορτίο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Weisburger, J. H. (ed). (1992) Proceedings of the First International Symposium on Tea and Health. Prev. Med. 391: 503–533.
2. Weisburger, J. H. (ed). (1999) Second International Symposium on Tea and Human Health. Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 220: 193–275.
3. Yang, C. & Landau, J. (2000) Effects of tea consumption on nutrition and health. J. Nutr. 130: 2409–2412.
4. Yang, C., Chung, J., Yang, G., Chhabra, S. & Lee, M. (2000) Tea and tea polyphenols in cancer prevention. J. Nutr. 130: 472S–478S.
5. Trevisanato, S. & Kim, Y. (2000) Tea and health. Nutr. Rev. 58: 1–10.
6. Hollman, P., Feskens, E. & Katan, M. (1999) Tea flavonols in cardiovascular disease and cancer epidemiology. Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 220:198–202.
7. Kuroda, Y. & Hara, Y. (1999) Antimutagenic and anticarcinogenic activity of tea polyphenols. Mutat. Res. 436: 69–97.
8. Ferguson LR, Role of plant phytosterols in genomic stability. Mutat Res 2001: 475; 89-111.
9. Jeffrey Blumberg Proceedings of the Τhird International Symposium on Tea and Health: Role of flavonoids in the diet. J. Nutr. 133: 3244S-3246S, 2003.
10. Irfan Rahman , Saibal K. Biswas, Paul A. Kirkha Regulation of inflammation and redox signaling by dietary polyphenols. Biochemical Pharmacology. 2006: 72;1 4 3 9– 1 4 52.
11. Barry M Popkin, Lawrence E Armstrong, George M Bray, Benjamin Caballero, Balz Frei, and Walter C Willett. A new proposed guidance system for beverage consumption in the United States. Am J Clin Nutr 2006;83:529–42.
12. David Scott Ζ Jane A. Rycroft Ζ Jennifer Aspen Clare Chapman Ζ Bryce Brown. The effect of drinking tea at high altitude on hydration status and mood. Eur J Appl Physiol (2004) 91: 493–498.