Κρύο! Και τώρα; Πως ζεσταινόμαστε;

Ο φετινός χειμώνας πραγματικά έχει αποφασίσει να γίνει πολύ αισθητός. Το μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας πλήττεται από χαμηλές θερμοκρασίες, χιόνια, βροχές. Άτομα έχουν πεθάνει από το κρύο, οι διάφοροι Δήμοι προσπαθούν να φροντίσουν τους άστεγους. Το θέμα όμως δεν είναι μόνο οι άστεγοι. Είναι η υγεία του απλού κόσμου.

Οι ακραίες θερμοκρασίες, όπως το έντονο κρύο, επηρεάζουν όχι μόνο την προσωπική μας άνεση, αλλά και την υγεία μας, την διάθεσή μας, την ικανότητά μας να εκτελούμε διάφορες εργασίες σωματικές και νοητικές. Τις πολύ κρύες μέρες του χειμώνα φαίνεται να αυξάνεται η θνησιμότητα και το έντονο κρύο αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την υγεία κυρίως των παιδιών, των ηλικιωμένων, και των άστεγων. 

Έκθεση σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες έχει συσχετισθεί με αύξηση των καρδιοπαθειών, των εγκεφαλικών και των ιώσεων. Σύμφωνα με αναφορά του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, οι καρδιοπάθειες οφείλονται για την πλειοψηφία των θανάτων το χειμώνα. Τα άτομα με στεφανιαία νόσο, συχνά υποφέρουν από στηθάγχη όταν εκτίθενται σε χαμηλές θερμοκρασίες, όπως επίσης, δεν είναι ασυνήθιστο το φαινόμενο, της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Εκείνες τις δύσκολες κρύες μέρες, η διατροφή πρέπει να είναι πολύ προσεκτική ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος υποθερμίας, να ενισχυθεί το ανοσοποιητικό και να βοηθήσει στο έργο της καρδιάς.

Τι ακριβώς όμως είναι η υποθερμία;

Όταν η θερμοκρασία που παράγεται από το σώμα δεν καλύψει τις ανάγκες του, τότε παρουσιάζεται υποθερμία. Η ρίγη είναι ένας μηχανισμός που χρησιμοποιείται από το σώμα για την παράγωγη θερμότητας κατά την έκθεση στο κρύο.

Αρκετός κόσμος δεν είναι συνηθισμένος στο στρες που δέχεται ο οργανισμός σε χαμηλές θερμοκρασίες, και το χειρότερο είναι ότι δεν αντιλαμβάνονται τους κινδύνους. Η υποθερμία μπορεί να θέσει σοβαρά σε κίνδυνο την ζωή του ανθρώπου. Τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και οι καρδιοπαθείς είναι από τις ομάδες υψηλού κινδύνου

Τα συμπτώματα της υποθερμίας μπορεί να περιλαμβάνουν έλλειψη συντονισμού, νοητική σύγχυση, αργές αντιδράσεις, ρίγη, υπνηλία.. Πέρα όμως από τις χαμηλές θερμοκρασίες, οι δυνατοί άνεμοι, το χιόνι και η βροχή, μπορούν να ρίξουν την θερμοκρασία του σώματος. Ο άνεμος είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος.

Οπότε ποιες είναι οι διατροφικές συστάσεις για να παραμείνουμε υγιείς τις κρύες μέρες του χειμώνα;

1. Να καλύπτετε τον εαυτό σας σε ενέργεια

Βάση ερευνών, και ιδιαίτερα σε αυτές που γίνανε σε στρατιώτες και χειμερινούς αθλητές φαίνεται ότι όταν κάνει κρύο, το σώμα πρέπει να δουλέψει περισσότερο για να διατηρήσει την εσωτερική του θερμοκρασία και αυτό απαιτεί περισσότερη πρόσληψης ενέργειας μέσω του φαγητού. Φυσικά έχει να κάνει και με την δραστηριότητα. Υπάρχουν και έρευνες που δείχνουν ότι δεν αυξάνει ιδιαίτερα. Αν είστε κλεισμένοι μέσα και δεν κινήστε, δεν υπάρχει λόγος να αυξήστε τις θερμίδες, ιδιαίτερα όταν είστε υπέρβαροι και ήδη έχετε παράγοντες κινδύνου για καρδιοπάθειες. Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι ότι μια διατροφή που καλύπτει σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά ενισχύει το ανοσοποιητικό.

2. Να καταναλώνετε περιεκτικά και θρεπτικά γεύματα

Από την κατανάλωση σε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λίπη καλό είναι να προσέχουμε την ποσότητα και την ποιότητα των λιπών. Οι υδατάνθρακες αποτελούν το πρώτο καύσιμο που χρησιμοποιεί ο οργανισμός. Οπότε πάντα πρέπει να υπάρχουν στην διατροφή μας τροφές με σύνθετους υδατάνθρακες όπως τα όσπρια, τα ολικής αλέσεως δημητριακά κα. Τα συγκεκριμένα τρόφιμα, πέρα από την ενέργεια που ενισχύουν, περιέχουν μια πληθώρα θρεπτικών συστατικών χρήσιμων για την καλή λειτουργία του οργανισμού.

Τα λίπη δεν υπάρχει λόγος να αυξηθούν περισσότερο από τις συνηθισμένες συστάσεις. Σύμφωνα με έρευνες, αυξημένη κατανάλωση λιπών και κυρίως των κορεσμένων επηρεάζει αρνητικά την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Εκεί που πρέπει να δοθεί προσοχή είναι στην ποιότητα των λιπών. Ενισχύστε τον οργανισμός σας με καλά λιπαρά και κυρίως με τα ω-3 των ψαριών και τα μονοακόρεστα του ελαιόλαδου. Άλλα τρόφιμα που σας ενισχύουν με καλά λιπαρά είναι οι ξηροί καρποί, το αβοκάντο, το ταχίνι. Η κατανάλωση των λιπών θα είναι ιδιαίτερα προσεκτική στους καρδιοπαθείς.

3. Να ενυδατώνετε συνέχεια τον οργανισμό σας

Ο περισσότερος κόσμος δεν προσέχει τον χειμώνα τα υγρά που καταναλώνει. Έχει να κάνει με το γεγονός ότι το αίσθημα της δίψας δεν είναι τόσο έντονο. Η κατανάλωση των υγρών όμως και ιδιαίτερα ζεστών, αποτρέπει την αφυδάτωση και αυτό με την σειρά του, συμβάλλει στην πρόληψη της υποθερμίας. Οι σούπες πέρα από τα αφεψήματα είναι μια πολύ ωραία λύση. Η φασολάδα που κατανάλωναν οι προγονοί μας (και γενικά οι σούπες με όσπρια), είναι ένα από τα πιο έξυπνα πιάτα την κρύα περίοδο του χειμώνα.

Αποφύγετε το αλκοόλ και τα καφεϊνούχα αφεψήματα. Ειδικά το αλκοόλ, στην αρχή δίνει την αίσθηση ότι ζεσταίνει, στην πορεία όμως ρίχνει την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος. Εκτός από αυτό αφυδατώνει. Η κατανάλωση αλκοόλ πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική στους καρδιοπαθείς.

Τα καφεϊνούχα αφεψήματα επίσης συμβάλλουν εν μέρει στην αύξηση του μεταβολισμού, όπως επίσης αυξάνουν την πιθανότητα αφυδάτωσης λόγω της διούρησης. Οπότε όχι μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ και καφεϊνούχων αφεψημάτων

4. Διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά

Βασικό μέλημα την περίοδο του χειμώνα είναι να κρατάμε δυνατό το ανοσοποιητικό μας. Αυτό γίνεται ενισχύοντάς το με βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Τα φρούτα και τα λαχανικά μας προμηθεύουν με αρκετά αντιοξειδωτικά, χρήσιμα για την ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού μας.

5. Προβιοτικά

Τα προβιοτικά είναι σημαντικά για την καλή λειτουργία και ουσιαστικά στην ενίσχυση της άμυνας του εντέρου. Τρόφιμα πλούσια σε προβιοτικά είναι το κεφίρ, το ξινόγαλα, και η γιαούρτη. Άλλα τρόφιμα, είναι τα λειτουργικά που αναφέρονται για την καλή λειτουργία του εντέρου και τα οποία έχουν ενισχυθεί με προβιοτικά.

Εν κατακλείδι

Αυτά που πρέπει να έχετε στο νου σας την περίοδο του έντονου κρύου είναι:

• Να ντυνόσαστε καλά
• Να πίνετε αρκετό νερό
• Να αυξήστε ανάλογα με την δραστηριότητα σας την πρόσληψη ενέργειας και να την εντάξτε την στα πλαίσια μια υγιούς διατροφής
• Να καταναλώνετε θρεπτικά γεύματα και συχνά
• Να προτιμάτε ζεστά, και νόστιμα φαγητά
• Να περιορίστε την κατανάλωση καφεϊνούχων αφεψημάτων και αλκοόλ
• Οι καρδιοπαθείς να συνεχίσουν να κρατάνε μία διατροφή χαμηλή σε λίπος και αλάτι.

 
Βιβλιογραφία:
• American Heart Association http://www.heart.org/HEARTORG/Conditions/Cold-Weather-and-Cardiovascular-Disease_UCM_315615_Article.jsp 
• USDA: http://www.ars.usda.gov/News/docs.htm?docid=1079 
• WHO: http://www.euro.who.int/en/what-we-do/health-topics/emergencies/disaster-preparedness-and-response/news/news/2012/02/health-services-must-prepare-for-extremely-cold-weather