Για περισσότερες πληροφορίες ή παραγγελίες παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μου στο email thanasis.zois@gmail.com

6 Ιανουαρίου 2013

Εμβόλια: Σωτήρια, αλλά ξεχασμένη «ασπίδα» της υγείας

Τα εμβόλια αποτελούν την καλύτερη μέθοδο για την προστασία των παιδιών από σοβαρά λοιμώδη νοσήματα. Με τη βοήθειά τους, ασθένειες όπως η πολιομυελίτιδα, ο τέτανος, η διφθερίτιδα και ο κοκκύτης τείνουν να εκλείψουν.

Δυστυχώς, οι γονείς συχνά ξεχνούν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, με συνέπεια να τα αφήνουν ακάλυπτα, θέτοντας έτσι την υγεία τους σε σοβαρό κίνδυνο.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, ένα στα δύο Ελληνόπουλα δεν έχει κάνει όλες τις δόσεις των εμβολίων που απαιτούνται για επαρκή προστασία εναντίον σοβαρών νοσημάτων _ και αρκετά είναι εντελώς ανεμβολίαστα.


Ικανοποιητική κάλυψη των παιδιών στη χώρα μας υπάρχει μόνον έναντι τριών ασθενειών: της διφθερίτιδας, του τετάνου και του κοκκύτη (φθάνει το 98-99% των παιδιών).

Πέραν αυτών, τα ποσοστά εμβολιασμού των Ελληνόπουλων φθίνουν ανησυχητικά:

* Εναντίον του πνευμονιόκοκκου είναι εμβολιασμένο μόλις το 50%.
* Εναντίον της ανεμοβλογιάς, λιγότερο από το 50%.
* Εναντίον της μηνιγγίτιδας, το 60%.
* Εναντίον της ηπατίτιδας, της ιλαράς, της ερυθράς και της παρωτίτιδας το 70-80%.
Τα ποσοστά αυτά δείχνουν ότι τα παιδιά κινδυνεύουν να εκδηλώσουν σοβαρές ασθένειες. Τον μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν τα δευτερότοκα και τα τριτότοκα παιδιά των οικογενειών, αφού μελέτες δείχνουν πως στο πρώτο παιδί οι Έλληνες γονείς είθισται να είναι συνεπείς στους εμβολιασμούς, αλλά αμελείς στους εμβολιασμούς των επόμενων.
Τι περιέχουνΤα εμβόλια παρασκευάζονται από τα μικρόβια ή τους ιούς που προκαλούν τις διάφορες νόσους, αφού πρώτα αδρανοποιηθούν ή εξασθενήσουν ώστε να μην μπορούν να προκαλέσουν τη νόσο.
Μετά την εισαγωγή των εξασθενημένων ή αδρανοποιημένων μικροβίων στον οργανισμό (συνήθως με ένεση), το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά όπως θα αντιδρούσε εάν είχε προσβληθεί από τα κανονικά μικρόβια: δημιουργεί αντισώματα. Τα αντισώματα αυτά καταστρέφουν στην αρχή τα μικρόβια του εμβολίου και μετά παραμένουν στο σώμα του παιδιού, προσφέροντάς του ανοσία.

Πρακτικά αυτό σημαίνει πως εάν στο μέλλον το παιδί προσβληθεί από το μικρόβιο εναντίον του οποίου έχει εμβολιαστεί, τα αντισώματα που ήδη έχει θα το προστατεύσουν.
Δίχως τα εμβόλια το παιδί είναι ευάλωτο και αν μολυνθεί από παθογόνους μικροοργανισμούς, κινδυνεύει να αρρωστήσει βαριά και να υποστεί ανήκεστες βλάβες στην υγεία του.
Πολλοί γονείς ανησυχούν για την ασφάλεια των εμβολίων. Ωστόσο, τα εμβόλια είναι σε γενικές γραμμές πολύ ασφαλή. Μερικές φορές μπορεί να έχουν κάποιες ανεπιθύμητες ενέργειες (αντιδράσεις), αλλά αυτές σε πάρα πολύ σπάνιες περιπτώσεις είναι σοβαρές _ και είναι απολύτως βέβαιο ότι τα οφέλη που παρέχουν υπερκαλύπτουν μακράν το ενδεχόμενο να παρουσιαστεί κάποιο σοβαρό πρόβλημα εξαιτίας τους.
Τα υποχρεωτικάΣύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, τα υποχρεωτικά εμβόλια (αυτά δηλαδή που όλα τα παιδιά πρέπει να κάνουν) είναι της ιλαράς, της ερυθράς, της παρωτίτιδας, του αιμόφιλου ινφλουέντσας, της φυματίωσης, της διφθερίτιδας, του τετάνου, του κοκκύτη, της ηπατίτιδας Α, της ηπατίτιδας Β, της πολιομυελίτιδας, της μηνιγγίτιδας C, του πνευμονιόκοκκου, της ανεμοβλογιάς και του ιού HPV (προκαλεί καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας).
Από τον 1ο μήνα
Ηπατίτιδας Β. Χορηγείται ενδομυϊκά σε τρεις δόσεις κατά το 1ο έτος ζωής, από τον 1ο μήνα και μετά. Συνιστάται αναμνηστική δόση έπειτα από μία 10ετία. Το πότε ακριβώς θα γίνουν οι τρεις πρώτες δόσεις το κρίνει κατά περίπτωσιν ο παιδίατρος. Εάν το μωρό έχει γεννηθεί από μητέρα-φορέα της ηπατίτιδας Β, συνιστάται ορός και εμβολιασμός μέσα στις πρώτες 12 ώρες από τη γέννηση.
Από τον 2ο μήνα
* Τριπλούν διφθερίτιδας - τετάνου - κοκκύτη. Χορηγείται από τον 2ο μήνα ενδομυϊκά, σε τρεις δόσεις ανά δίμηνο, έως ότου το παιδί γίνει 1 έτους. Επαναληπτικές δόσεις γίνονται στις ηλικίες 18 μηνών, 4-6 ετών, 10-12 ετών, ενώ μετά επαναλαμβάνεται ανά 10ετία (και στους ενήλικες).

* Πολιομυελίτιδας. Χορηγείται ενδομυϊκά σε τρεις δόσεις, οι οποίες γίνονται τον 2ο, 4ο και 6ο μήνα ζωής του παιδιού. Υπάρχει τόσο μεμονωμένα όσο και σε συνδυασμό με άλλα εμβόλια (ενσωματωμένο λ.χ. στο τριπλούν διφθερίτιδας - τετάνου - κοκκύτη). Όταν χορηγείται στα πλαίσια τετραπλού ή πενταπλού εμβολίου, πολλοί παιδίατροι συνηθίζουν να δίνουν και μία πρόσθετη δόση του εμβολίου της πολιομυελίτιδας από το στόμα.

* Αιμόφιλου ινφλουέντσας B (Hib). Χορηγείται από την ηλικία των 2,5 μηνών σε τέσσερις δόσεις (οι τρεις πρώτες έως τα πρώτα γενέθλια του παιδιού, η τέταρτη στο 2ο έτος). Ο αιμόφιλος προκαλεί σοβαρές λοιμώξεις στην παιδική ηλικία, όπως μηνιγγίτιδα και μια μορφή πνευμονίας. Σήμερα, το εμβόλιο του αιμόφιλου περιλαμβάνεται σε πενταπλά εμβόλια (μαζί με διφθερίτιδα, τέτανο, κοκκύτη και πολιομυελίτιδα).

* Μηνιγγιτιδόκοκκου C (MCC). Αρχίζει από τον 2ο μήνα. Στα βρέφη ηλικίας κάτω των 12 μηνών χορηγείται σε τρεις δόσεις, ενώ στα παιδιά ηλικίας 1 έτους και άνω χορηγείται σε μία δόση. Ωστόσο, οι γονείς πρέπει να καταλάβουν πως με αυτό το εμβόλιο το παιδί δεν είναι άτρωτο σε όλες τις μορφές μηνιγγίτιδας, αλλά μόνο σε όσες οφείλονται στο μικρόβιο μηνιγγιτιδόκοκκος C. Εάν ένα παιδί δεν έχει εμβολιασθεί εναντίον της μηνιγγίτιδας C, μπορεί να το κάνει έως την ηλικία των 18 ετών.

* Πνευμονιόκοκκου (PVC). Γίνεται σε τέσσερις δόσεις, από την ηλικία των 2 μηνών έως τα 2 χρόνια. Προστατεύει από τους πιο συχνούς τύπους πνευμονιόκοκκου, που προκαλούν σοβαρές λοιμώξεις (μεταξύ αυτών πνευμονία, οξεία μέση ωτίτιδα κ.ά.).
Από τον 12ο μήνα
* Τριπλούν ιλαράς - παρωτίτιδας - ερυθράς (MMR). Χορηγείται υποδορίως σε δύο δόσεις: σε ηλικία 12-15 μηνών και 4-6 ετών. Ειδικά το εμβόλιο της ερυθράς μπορεί να γίνει και αργότερα στη ζωή, κυρίως σε εγκύους οι οποίες δεν θυμούνται εάν είχαν εμβολιασθεί ή είχαν παρουσιάσει τη νόσο ως παιδιά (η ερυθρά στην εγκυμοσύνη είναι επικίνδυνη).

* Ανεμοβλογιάς. Πρέπει να γίνεται σε δύο δόσεις στην ηλικία 13-15 μηνών. Στη διετία χρειάζεται επαναληπτικός εμβολιασμός. Είναι απαραίτητο για τα ανεμβολίαστα παιδιά που έχουν περάσει την ηλικία των 10 χρόνων και δεν έχουν νοσήσει από ανεμοβλογιά, γιατί μετά την ηλικία των 12 χρόνων η νόσος είναι βαριά και επικίνδυνη.

* Ηπατίτιδας Α. Χορηγείται συνήθως μετά την ηλικία των 2 ετών, αλλά μπορεί να γίνει και μετά τους 12 μήνες. Γίνεται σε δύο δόσεις πριν πάει το παιδί στο νηπιαγωγείο, επειδή ο ιός μεταδίδεται με τις μολυσμένες τροφές, το μολυσμένο νερό ή τις τουαλέτες.

* Φυματίωσης (BCG). Προφυλάσσει σε ποσοστό 50-60% από την ασθένεια τα παιδιά με αρνητική αντίδραση στο τεστ Mantoux (το τεστ γίνεται προληπτικά ανά διετία, έως ότου γίνει ο εμβολιασμός). Το εμβόλιο έχει καθιερωθεί στην ηλικία των 6 ετών και γίνεται στα σχολεία. Αν όμως υπάρχει στην οικογένεια του παιδιού κρούσμα φυματίωσης, πρέπει να γίνεται πολύ νωρίτερα.

* HPV λοίμωξης. Εντάχθηκε προσφάτως στα υποχρεωτικά εμβόλια. Πρέπει να γίνεται στα κορίτσια στην αρχή της εφηβείας (ηλικίες 12-15 ετών). Χορηγείται σε 3 δόσεις.
Τα προαιρετικάΕκτός από τα υποχρεωτικά εμβόλια υπάρχουν και κάποια που μπορεί να γίνουν σε ένα παιδί εφόσον το συστήσει ο παιδίατρος και συμφωνήσουν οι γονείς. Τα εμβόλια αυτά είναι:

* Το εμβόλιο της γρίπης. Γίνεται δύο φορές τον χρόνο (το φθινόπωρο και τον Φεβρουάριο) σε παιδιά ηλικίας άνω των 6 μηνών, τα οποία πάσχουν από χρόνια νοσήματα του αναπνευστικού, κυκλοφορικού ή ουροποιητικού συστήματος, σε όσα έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα και σε όσα πάσχουν από αιματολογικά νοσήματα. Ωστόσο, μπορεί να γίνει και σε υγιή παιδιά, εάν το κρίνει ο παιδίατρος.

* Το εμβόλιο του ροταϊού. Είναι ένα νέο εμβόλιο. Προστατεύει από τον ροταϊό, ο οποίος προκαλεί σοβαρές γαστρεντερίτιδες. Χορηγείται σε 2 ή 3 δόσεις, ανά μήνα έως δίμηνο, έως την ηλικία των 6 μηνών.
Πότε δεν γίνονται εμβολιασμοί
* Ορισμένοι εμβολιασμοί δεν επιτρέπονται ή αναβάλλονται σε παιδιά που πάσχουν από νοσήματα του ανοσοποιητικού συστήματος, παίρνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα ή πάσχουν από κακοήθη νοσήματα.
* Τα παιδιά με μεσογειακή ή δρεπανοκυτταρική αναιμία μπορούν να εμβολιαστούν μόνον 3 μήνες αφότου έχουν κάνει μετάγγιση αίματος.
* Τα παιδιά με νευρολογικά νοσήματα (λ.χ. επιληψία) εμβολιάζονται αναλόγως με την κρίση του παιδιάτρου ή του νευρολόγου.
* Εμβολιασμοί δεν πρέπει να γίνονται στη διάρκεια εμπύρετων ή/και σοβαρών λοιμώξεων.

Η Κωνσταντίνα Σαλεσιώτη είναι παιδίατρος, επιστημονική συνεργάτιδα Α' Πανεπιστημιακής Κλινικής Νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία», ιατρός ΙΚΑ Ραφήνας

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.