Γιατί ζουν περισσότερο οι γυναίκες

Διεθνής ομάδα επιστημόνων, που πραγματοποιούν έρευνες στα «μυγάκια» των φρούτων, πιστεύουν ότι ανακάλυψαν ένα στοιχείο που εξηγεί γιατί οι γυναίκες κατά κανόνα ζουν περισσότερο από τους άντρες.

Όπως γράφουν στην επιθεώρηση «Current Biology», το κλειδί είναι οι μεταλλαγές στο μιτοχονδριακό DNA– την πηγή ενέργειας των κυττάρων.

Τα μιτοχόνδρια έχουν το δικό τους DNA, το οποίο είναι διαφορετικό από αυτό που βρίσκεται στον πυρήνα του κυττάρων και στο οποίο συνήθως αναφερόμαστε όταν μιλάμε για το γονιδίωμα. 

Σε όλα σχεδόν τα είδη, το μιτοχονδριακό DNA περνάει στους απογόνους αποκλειστικά από την μητέρα, δίχως μεσολάβηση του πατέρα. Και αυτή η ευθεία γραμμή κληρονομικότητας μπορεί να επιτρέπει την συσσώρευση επιβλαβών μεταλλαγών, γράφουν οι ερευνητές. 

Όπως εξηγούν, η φυσική επιλογή εξασφαλίζει τον περιορισμό των επιβλαβών μεταλλαγών στο ελάχιστο, φροντίζοντας να μην περάσουν στους απογόνους. Δεδομένου όμως ότι κάποιες μιτοχονδριακές μεταλλαγές είναι καλοήθεις ή ωφέλιμες για τα θήλεα, τίποτα δεν εμποδίζει μια μητέρα να τις περάσει τόσο στις κόρες όσο και στους γιους της.

«Εάν εμφανιστεί μία μιτοχονδριακή μεταλλαγή που είναι καλοήθης για τα θήλεα ή μία μεταλλαγή που είναι ωφέλιμη γι’ αυτά, αυτή η μεταλλαγή μπορεί να διαβεί τον σκόπελο της φυσικής επιλογής και να περάσει στην επόμενη γενιά», δήλωσε ο ερευνητής δρ Ντάμιαν Ντάουλινγκ, εξελικτικός βιολόγος στο Πανεπιστήμιο Monash της Αυστραλίας.

Το αποτέλεσμα: μία σειρά μεταλλαγών που συνέβησαν επί χιλιάδες γενιές και οι οποίες δεν έβλαψαν τα θήλεα, αλλά συντελούν πλέον στο βραχύτερο προσδόκιμο επιβίωσης των αρρένων.

«Η Κατάρα της Μάνας»

Ο δρ Ντάουλινγκ και οι συνεργάτες του εξέτασαν την θεωρία αυτή, την οποία ονόμασαν «Η Κατάρα της Μάνας» (Mother’sCurse), σε δροσόφιλες, όπως αποκαλούνται επιστημονικά τα «μυγάκια των φρούτων».

Οι ερευνητές πήραν δροσόφιλες με το ίδιο κυτταρικό/πυρηνικό DNA και τους εισήγαγαν μιτοχονδριακό DNA από 13 διαφορετικούς πληθυσμούς δροσοφίλων του κόσμου.

«Η μοναδική γενετική διαφορά στα στελέχη των δροσοφίλων που δημιουργήσαμε οφειλόταν στην προέλευση του μιτοχονδριακού DNA», εξήγησε ο δρ Ντάουλινγκ.

Στη συνέχεια, οι ερευνητές κατέγραψαν πόσο έζησε κάθε είδος δροσόφιλας, εντοπίζοντας μεγάλες διακυμάνσεις στην γήρανση και στην επιβίωση των αρσενικών, αλλά όχι των θηλυκών.

Το εύρημα αυτό υποδηλώνει ότι «υπάρχουν πολλές μεταλλαγές μέσα στο μιτοχονδριακό DNA που επηρεάζουν τη γήρανση και τον θάνατο των αρρένων, αλλά όχι των θηλέων», τόνισε ο δρ Ντάουλινγκ.

Το χάσμα των φύλων

Το εύρημα υποδηλώνει επίσης ότι το ηλικιακό χάσμα των φύλων δεν οφείλεται σε κάποια μεμονωμένα γονίδια, αλλά σε πολυάριθμα, τα οποία «συνεργάζονται» για να βραχύνουν το προσδόκιμο επιβίωσης των αρρένων, κατά τον δρα Ντάουλινγκ.

Η γενετική κληρονομικότητα του μιτοχονδριακού DNA είναι η ίδια σε όλα τα είδη, γι’ αυτό και ο δρ Ντάουλινγκ δηλώνει βέβαιος πως ό,τι παρατηρήθηκε στις δροσόφιλες ισχύει και για τους ανθρώπους.

Τα καλά νέα, προσθέτει, είναι πως οι άντρες δεν είναι επακριβώς καταδικασμένοι, ειδάλλως θα είχαν εκλείψει προ πολλού. 

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι κάτι υπάρχει στο κυτταρικό/πυρηνικό DNA πολλών ανδρών που εξουδετερώνει το μειονέκτημα του μιτοχονδριακού DNA τους, γι’ αυτό και κατορθώνουν να ξεπερνούν σε προσδόκιμο επιβίωσης τον αναμενόμενο μέσο όρο.

«Τώρα, προσπαθούμε να εντοπίσουμε τα γονίδια που παίζουν αυτό το ρόλο», κατέληξε ο δρ Ντάουλινγκ.

NEA